Bí ẩn cha đẻ của thương hiệu Bò Húc: Vị tỷ phú Thái Lan “kín tiếng” nhất thế giới

title1

Chaleo Yoovidhya là một tỷ phú kín tiếng và bí ẩn, nên các thông tin về ông cũng khá mơ hồ, nhiều nguồn tin cho rằng ông sinh ra trong một gia đình nghèo ở miền Trung Thái Lan – tỉnh Phichit, mẹ là người Thái, bố là di dân gốc Hải Nam (Trung Quốc), gia đình ông lúc đầu kiếm sống bằng chăn vịt và bán trái cây, năm sinh của ông cũng dao động trong khoảng năm 1922 đến 1932, mãi đến gần đây mới được tiết lộ là ngày 17/8/1923.

content1_mobile
content1

Năm 1956, sau nhiều năm nỗ lực và tiết kiệm, ông Yoovidhya đã tự mình thành lập công ty dược T.C. Pharmaceutical Industries, chuyên phân phối các loại thuốc kháng sinh trên khắp cả nước. Bên cạnh đó, ông vẫn làm thêm công việc điều phối viên cho hãng xe chở hàng. Trong khoảng thời gian này, ông để ý thấy những tài xế đường dài thường xuyên phải sử dụng các loại nước tăng lực khác nhau để có thể hoàn thành công việc hàng ngày.

Bước ngoặt đến với ông sau khi trải qua một cơn đột quỵ – sự việc mà sau này ông gọi là “một động lực thần kỳ”, ông đã dồn tâm sức để tạo ra một loại thức uống giúp phục hồi và bổ sung năng lượng cấp tốc được giới thiệu ra thị trường lần đầu năm 1976, với logo đặc trưng là hai con bò tót màu đỏ đang chĩa cặp sừng vào nhau trong tư thế chiến đấu (loài bò tót này trong tiếng Thái gọi là Krathing, chính là bắt nguồn của cụm từ Krating Daeng sau này, ở Việt Nam người dung quen gọi loại nước này bằng cái tên “bò húc”). Thành phần chính của loạt nước này là caffein, taurine và đường mía.

redbull

Chỉ sau một năm, doanh số bán hàng của  Krathing Daeng tăng lên mạnh mẽ, vươn lên xếp thứ hai - chỉ chịu đứng sau loạt nước uống Nhật Bản Lipovitan-D. Áp dụng một chiêu thức Marketing khác biệt, Chaleo Yoovidhya bỏ qua thị trường Bangkok - nơi tập trung dân số giàu có. Thay vào đó, ông định vị Krathing Daeng là thức uống dành cho công nhân, những người lao động chân tay có thu nhập không cao. 

title2

Năm 1982, sau chuyến bay dài tới Thái Lan, Dietrich Mateschitz - một người đàn ông từ Áo gặp phải hội chứng jetlag do chênh lệch múi giờ khiến ông rất mệt mỏi. Câu chuyện bắt đầu khi Mateschitz uống hết một lon Krathing Daeng và cảm thấy thực sự thích thú với công dụng của một loại nước uống tăng lực này.

"Cơn mệt mỏi ngay lập tức tan biến chỉ sau vài ngụm", ông Mateschitz nhớ lại.

quote1_web
quote1_mob

Bằng một cách nào đó, Mateschitz kết nối được với Chaleo Yoovidhya và thành lập nên Red Bull GmbH vào năm 1984. Hai bộ não kết hợp lại để thay đổi công thức cho phù hợp với thị trường Châu Âu, đồng thời đưa ra ý tưởng bán Red Bull dưới dạng lon như chúng ta vẫn quen thấy thời nay. Theo Forbes, mỗi người đã góp số tiền 500.000 USD, đổi lấy 49% cổ phần của công ty. 2% còn lại thuộc về một người con trai của Chaleo.

content2_mob
content2

Ban đầu, họ vấp phải một vài phản hồi không tốt của khách hàng, phần lớn xoay quanh vấn đề hương vị và cảm giác "dính" không mấy dễ chịu khi uống Red Bull. Tuy vậy, doanh số bán hàng đã đập tan mọi hoài nghi, khẳng định Red Bull đã chuyển mình thành một đế chế đồ uống, phục vụ tất cả mọi người từ sinh viên thiếu ngủ, tới lái xe tải… Không chỉ vậỵ, công thức Red Bull và rượu Vodka xuất hiện ở bất cứ bữa tiệc nào, bất chấp những cảnh báo về mối nguy hại của chúng tới sức khỏe.

Cùng với chuyên môn về Marketing, Mateschitz nghĩ ra nhiều cách để nâng cao trải nghiệm khách hàng khi sử dụng Red Bull. Câu slogan rất kêu mà ông nghĩ ra: “Red Bull gives you wings" (tạm dịch: "Red Bull cho bạn đôi cánh) phần nào đã đã giúp Red Bull "bay xa" hơn tại Thái Lan, và tạo tiền đề để vươn ra thế giới. 

Mateschiz hiện 74 tuổi, nắm giữ khối tài sản 21,4 tỷ USD và là người giàu có thứ 37 trên thế giới. Còn với Chaleo Yoovidhya, ông sở hữu khối tài sản ước tính 5 tỷ USD, và là người giàu thứ ba Thái Lan tính đến năm 2012 khi ông qua đời. 

title3

Năm 2012, Chaleo Yoovidhya qua đời. Ngay cả lúc đã ra đi, thân thế của ông trùm đế chế Red Bull vẫn còn là một ẩn số. Trong bản tin sau đó của tờ New York Times có đoạn:

"The Nation, a Thai newspaper, reported that he was 90, while several other news media outlets in Thailand said he was 88. Forbes recently put his age at 80."

(tạm dịch: "Tờ The Nation cho biết ông hưởng thọ 90 tuổi, trong khi một vài tờ báo khác ở Thái đưa thông tin ông ra đi ở tuổi 88. Gần đây, Forbes lại cho rằng ông thọ 80 tuổi).

quote2

Khác với những tỷ phú như Jack Ma hay Bill Gates, người ta ít khi tìm thấy bất cứ trích dẫn hay bài học kinh doanh nào từ Chaleo Yoovidhya. Trong suốt 3 thập kỷ nắm quyền điều hành T.C Pharmaceutical - tỷ phú này chưa bao giờ xuất hiện trước báo giới cũng như đồng ý trả lời phỏng vấn của bất kỳ tờ báo nào.

Thỉnh thoảng, ông đưa ra một vài lời khuyên cho các chính trị gia, nhưng luôn giữ thái độ im lặng với truyền thông. Những thông tin về ông trên Internet, hoặc rất mơ hồ, hoặc chỉ khai thác được từ lời của những người thân.

Chaleo sống thầm lặng với xã hội ngay cả ở vẻ bề ngoài. Khoác trên người bộ quần áo cũ kĩ và thường xuyên di chuyển trên chiếc xe đạp cà tàng, ông  luôn bị nhầm lẫn với một ông lão nghèo khó nào đó. Cách xa thủ đô Bangkok sầm uất, vẫn có những người tại vùng quê nghèo Baan Khao Chang nhớ về Chaleo như một người có đức tính nhân hậu.

Năm 2011, khi nơi này bị thiệt hại nặng nề sau cơn lũ lịch sử, ông Yoovidhya cũng gửi những hộp cứu sinh chứa gạo, thực phẩm đóng hộp, thuốc men và đèn pin cho từng hộ gia đình nghèo khó.

quote3_web
quote3_mob

Về đời sống hôn nhân, nhiều thông tin cho rằng Chaleo Yoovidhya đã kết hôn hai lần, và có tổng cộng 12 người con. 

Hiện gia tộc Yoovidhya nắm giữ 49% cổ phần của Red Bull GmbH, trong khi đó, Chalerm Yoovidhya - người con trai cả của nhà sáng lập Chaleo Yoovidhya sở hữu thêm 2% cổ phần nữa. 49% còn lại hiện vẫn do ông Mateschitz sở hữu

Hiện tại Red Bull GmbH cũng đang gặp khó khăn trong việc tìm người kế nghiệp. Trong khi ông Mateschitz vẫn phụ trách tốt mảng marketing thì thế hệ con cháu của gia tộc Yoovidhya được đánh giá là “vẫn chưa thể hiện được khả năng của mình”.

Nếu như nhà sáng lập Chaleo Yoovidhya là người theo đạo Phật, luôn duy trì nếp sống giản dị, khiêm tốn dù là tỷ phú giàu nhất nhì Thái Lan, thì cả con trai cả Chalerm Yoovidhya và cháu trai Vorayuth Yoovidhya của ông đều nổi tiếng với lối sống xa hoa. Đặc biệt, “cậu ấm” Vorayuth đã dính phải bê bối khiến người dân Thái Lan phẫn nộ.

content3

Cuối năm 2012, sáu tháng sau khi ông nội qua đời, Vorayuth đã phóng chiếc xe Ferrari đắt tiền trên đường phố Bangkok trong tình trạng say xỉn và đâm phải một nhân viên cảnh sát đang đi tuần, khiến người này tử vong ngay tại chỗ. Thậm chí, Vorayuth cũng không dừng xe lại mà vẫn tiếp tục phóng đi, kéo lê thi thể vị cảnh sát hàng trăm mét trên đường.

Trường hợp của Vorayuth đã nhiều lần xuất hiện trên các phương tiện thông tin đại chúng của Thái Lan và là một ví dụ điển hình của thế hệ "con ông cháu cha" chỉ biết hưởng thụ và coi mình đứng trên cả luật pháp.

Nhiều tờ báo nước ngoài đã dùng cụm "untouchable" (tạm dịch: "không thể động vào) khi nhắc tới vụ việc này. Sau gần bốn năm, hành vi đâm xe rồi bỏ chạy của Vorayuth vẫn chưa bị pháp luật trừng trị. Bằng quyền lực và túi tiền khổng lồ, gia đình Yoovidhya  tìm mọi cách để Vorayuth "cao chạy xa bay" ra nước ngoài, trì hoãn sự có mặt của anh ta tại những phiên toà bằng lý do nực cười như "đi công tác",.... Một số nguồn tin tiết lộ họ cũng đã trả cho gia đình người cảnh sát xấu số khoản tiền 100.000 USD để đổi lấy sự im lặng trước báo giới.

Chứng kiến sự việc chưa từng có tiền lệ này, một luật sư cho biết, người bình thường chắc chắn sẽ bị bắt ngay sau lần đầu tiên vắng mặt tại toà án. Thế nhưng, ai cũng biết Vorayuth là con cháu của một gia đình sở hữu tiền bạc và thế lực bậc nhất Thái Lan.

Năm 2018, tới lượt Interpol phải lên tiếng giải thích cho những lùm xùm xung quanh Vorayuth Yoovidhya. Không hiểu bằng cách nào, tên của anh ta bỗng dưng biến mất trong danh sách truy nã quốc tế của Interpol. Điều này dấy lên nghi ngờ liệu có sự dàn xếp mờ ám nào đó.

formula1

Vorayuth Yoovidhya xuất hiện cùng mẹ tại giải đua xe công thức 1 mặc cho những cáo buộc mà "cậu ấm" này đang gặp phải.

Lần gần nhất người ta nhìn thấy Vorayuth là ở London và giải đua xe công thức 1 - giải đấu mà Red Bull là nhà tài trợ chính. Trong khi đó, cảnh sát Thái Lan vẫn lắc đầu khi được hỏi về tung tích của quý tử tập đoàn Red Bull, mặc cho việc các cáo buộc về hành vi lái xe gây chết người sẽ hết thời hạn truy cứu vào năm 2027. Liệu rằng trong vòng 9 năm, pháp luật Thái Lan có đủ sức đưa Vorayuth Yoovidhya ra trước ánh sáng công lý?

Câu hỏi này cho tới nay vẫn còn bỏ ngỏ.

Xem thêm các bài liên quan cùng định dạng: