Jean Paul Getty (1892 - 1976), hay J Paul Getty là tỷ phú giàu nhất thế giới trong những năm 1960. Vào thời kỳ hoàng kim của mình, ông sở hữu khối tài sản trị giá 1,2 tỷ USD (tương đương 7,2 tỷ USD vào năm 2018). Số tiền này được nhân lên gấp 5 lần khi ông qua đời (6 tỷ USD).
Sau cuộc chiến tranh thế giới lần thứ II, J Paul Getty đánh cược tài sản vào một thương vụ "5 ăn 5 thua" chưa từng có. Năm 1949, ông bỏ ra 9,5 triệu USD để thuê một mảnh đất thuộc vùng giáp ranh của Ả Rập và Kuwait trong vòng 60 năm.
Rủi ro ở chỗ, chưa có ai từng tìm thấy dầu mỏ ở địa điểm này, và ông có thể mất trắng số tiền nếu thất bại. Sau 4 năm, ông lãi lớn và mang về cho Tập đoàn Dầu mỏ Getty một kho báu dầu mỏ. Canh bạc này chính là bước ngoặt giúp ông trở thành một tỷ phú.
Bên cạnh sự nghiệp lừng lẫy được người đời tôn vinh tới tận bây giờ, J Paul Getty cũng khiến cả thế giới đặt dấu hỏi về tính cách keo kiệt, bủn xỉn.
Dường như, vị tỷ phú này làm mọi thứ để khỏi phải rút hầu bao. Người ta kể rằng, ông luôn mặc quần áo, đi tất rách, vá chằng đụp vì không muốn mua đồ mới. Còn việc giặt quần áo? Vị này luôn giặt bằng tay, bởi chẳng bao giờ muốn bỏ tiền.
Vào một dịp đi xem biểu diễn chó, J Paul Getty bắt những người bạn phải đi bộ trong vòng 10 phút rồi mới vào mua vé. Té ra, ông muốn chờ cho tới lúc gần tới giờ diễn để tiết kiệm tiền mua vé.
Thời điểm Getty keo kiệt nhất cũng là lúc ông đang nắm trong tay khối tài sản tỷ đô. Đỉnh điểm, thói hà tiện của vị tỷ phú này đã đi vào lịch sử bởi hai câu chuyện dưới đây.
Lối sống keo kiệt, bủn xịn của J Paul Getty được thể hiện qua một vụ bắt cóc gây chấn động cả nước Mỹ thời kỳ đó. Câu chuyện liên quan tới "hậu duệ" của chính ông - người cháu nội John Paul Getty III.
3h sáng ngày 10/7/1973, một góc phố tĩnh mịch của thành phố Rome (Ý) bỗng có tiếng xáo động bất thường. Những tên mafia người Ý đã ra tay bắt cóc John Paul Getty III một cách dễ dàng. Thoạt đầu, chúng nghĩ rằng đã "vớ bẫm", bởi dù sao ông nội của nạn nhân cũng đường đường là một tỷ phú trứ danh.
Sau hai ngày, mẹ của John Paul Getty III nhận được thư đòi tiền chuộc từ đám người lạ mặt: "Nếu muốn con bà toàn mạng trở về, nộp cho chúng tôi 17 triệu USD" - chúng đòi hỏi.
Mẹ của chàng trai xấu số chẳng lấy đâu ra số tiền lớn như vậy. Bà đã ly hôn với chồng mình (con của tỷ phú J Paul Getty) 9 năm nay. Dĩ nhiên, họ chạy đến cậy nhờ Getty như một tia hy vọng duy nhất.
Không có tiền chuộc, bọn bắt cóc giam giữ John Paul Getty III trong một hang núi. Chúng tra tấn, đánh đập cậu như một sự trút giận. Chờ mãi vẫn chưa có tiền, chúng quyết định cắt một bên tai của John Paul Getty III, gói lại và gửi "tối hậu thư": "Nếu 10 ngày nữa không có tiền, con bà sẽ bị cắt thành từng mảnh"
Thời điểm bấy giờ, tài sản của Getty ước tính khoảng 7,8 tỷ USD và ông chỉ đồng ý trả 3 triệu USD để chuộc cháu trai đích tôn. Thế nhưng, ông chỉ đưa 2,2 triệu USD vì đó là số tiền tối đa được khấu trừ thuế. 800.000 USD còn lại sẽ được xếp vào một khoản vay cho con trai ông với mức lãi suất 4% trong 5 năm.
Cuối cùng sau 5 tháng bị bắt cóc, Getty III đã được thả. Từ đây, cuộc đời cậu mãi mãi rẽ sang một hướng khác. Sau này, nhiều người gọi đây là bi kịch của gia tộc Getty, mà thủ phạm gây ra chính là thói keo kiệt của "trưởng tộc" J Paul Getty.
Vụ bắt cóc này nổi tiếng tới mức đã được đưa vào điện ảnh. Năm 2017, bộ phim "All money in the world" (Vụ bắt cóc triệu đô) khắc hoạ nên hình ảnh một tỷ phú dầu mỏ "yêu tiền, đặt lòng yêu thương thấp hơn lý trí."
Thói keo kiệt của Getty đáng sợ tới mức... nhẫn tâm. Điều này thể hiện qua cách ông đối xử với chính con trai mình - Timmy. Cậu bé là con của Getty với người vợ thứ năm Teddy Getty Gaston (và cũng là người vợ cuối cùng) của Getty.
Theo cuốn hồi ký xuất bản năm 2013, nữ ca sỹ người Mỹ đã tiết lộ về việc Getty từng phàn nàn khi phải thanh toán hóa đơn y tế của con trai. Ở thời điểm đó, Timmy bị mù do biến chứng của bệnh u não.
Getty đã không đến thăm con trai trong suốt thời gian cậu phải chiến đấu với bệnh tật. Người cha vô tâm này còn mặc nhiên không thèm xuất hiện khi Timmy sinh ra, và cũng "lặn mất tăm" vào ngày cậu qua đời. Điều duy nhất mà ông làm chỉ là gửi lời xin lỗi đến Teddy vì lý do bận bịu.
Teddy cho biết tuy bị cha đối xử tệ bạc nhưng Timmy rất yêu thương và thần tượng Getty. Cậu bé không coi Getty là một trong những người giàu nhất thế giới mà luôn coi ông là một người cha yêu dấu.
Teddy từng viết thư năn nỉ chồng trở về thăm Timmy nhưng ông đã không đếm xỉa dù chỉ một lần. Mọi thứ đã đi quá giới hạn chịu đựng, bà quyết định chia tay với Getty năm 1958.
Những hứa hẹn về một ngày sẽ đến thăm đứa con trai bệnh tật dường như chỉ để cho vui. J Paul Getty coi những buổi gặp gỡ công việc, làm ăn quan trọng hơn cả "giọt máu" của mình. Ông thường xuyên hứa đến thăm Timmy ở bệnh viện tại New York sau các cuộc phẫu thuật nhưng chưa bao giờ thực hiện lời hứa đó.
Không những vậy, ông trùm dầu mỏ này còn nhẫn tâm đến nỗi phàn nàn về hóa đơn chữa bệnh với Teddy qua điện thoại trong khi Timmy đang phải chịu rất nhiều đau đớn ở phòng bên cạnh.
Cuối năm đó, Getty viết một bức thư gây phẫn nộ với nội dung: "Tôi hy vọng Timmy tránh xa các bác sĩ, ngoại trừ buổi đi khám 10 USD. Tôi không nghĩ bác sĩ có thể giúp ích cho tình trạng của thằng bé, trừ kiểm tra tổng quát và việc đó không nên vượt quá 25 USD".
Sau khi J Paul Getty qua đời, điều đáng tiếc nhất có lẽ là việc di sản của ông không thể được tiếp nối bởi con cháu đời sau.
Khi được thả sau 5 tháng bị bọn bắt cóc giam giữ và đánh đập, người cháu nội John Paul Getty III bị ảnh hưởng tâm lý nặng nề. Từ một thanh niên hoạt bát, nhanh nhẹn, anh nhanh chóng bập vào rượu và các loại chất kích thích mạnh. Một cơn sốc thuốc ập tới, cháu nội của tỷ phú lừng lẫy một thời bị mù và tàn phế suốt đời. Năm 2011, John Paul Getty III qua đời ở tuổi 54.
Ma tuý còn phá hỏng cuộc sống của Aileen Getty (con của Jean Paul Getty II). Bà dương tính với HIV sau thời gian dài chìm đắm trong cơn nghiện.
Năm 2015, một người cháu trai khác là Andrew Getty cũng tử vong trong tình trạng lõa thể tại căn biệt thự trị giá 3,8 triệu USD.
Thế hệ sau của gia tộc Getty có lẽ giỏi đốt tiền hơn là khả năng kinh doanh nhạy bén như cha ông xưa. Trong số đó, chỉ có duy nhất Mark Getty còn có chút tiếng tăm, khi là nhà đồng sáng lập và chủ tịch của Getty Images.
Xem thêm về Hetty Green - "Phù thủy phố Wall" và câu chuyện về thói keo kiệt ít ai sánh bằng tại đây.
