Năm 2021 là một năm bùng nổ mạnh mẽ của thị trường trái phiếu. Theo Hiệp hội Thị trường Trái phiếu Việt Nam, cả năm có tổng cộng 964 đợt phát hành trái phiếu doanh nghiệp trong nước với tổng giá trị 595 nghìn tỷ đồng.
Huy động vốn thông qua phát hành trái phiếu có thể giúp các doanh nghiệp giảm sự phụ thuộc vào ngân hàng. Thế nhưng, ẩn chứa trong thị trường trái phiếu sôi động là hàng loạt sai phạm khi một số doanh nghiệp thực hiện huy động vốn không tuân theo quy định pháp luật.
Điển hình là trường hợp sai phạm của tập đoàn Tân Hoàng Minh đang gây xôn xao trong những ngày gần đây. Ủy ban Chứng khoán Nhà nước đã thông báo hủy bỏ 9 đợt phát hành trái phiếu của Tập đoàn do "che giấu, công bố thông tin sai sự thật".
Tân Hoàng Minh bị hủy 9 đợt phát hành trái phiếu hơn 10.000 tỷ đồng.
Từ tháng 7/2021 đến tháng 3/2022, ba công ty thành viên của Tập đoàn Tân Hoàng Minh bao gồm Công ty TNHH Đầu tư Bất động sản Ngôi Sao Việt, Công ty cổ phần Cung điện Mùa Đông và Công ty cổ phần Đầu tư và Dịch vụ Khách sạn Soleil đã thực hiện 9 đợt chào bán trái phiếu riêng lẻ để huy động vốn với tổng trị giá 10.030 tỷ đồng. Các công ty này đều chưa niêm yết đại chúng.
Căn cứ quy định tại Luật Chứng khoán năm 2019, tất cả 9 đợt phát hành trái phiếu của ba công ty trên đều bị Ủy ban Chứng khoán hủy bỏ do có hành vi công bố thông tin sai sự thật, che giấu thông tin trong hoạt động phát hành trái phiếu riêng lẻ.
Tập đoàn Tân Hoàng Minh sai phạm, bị hủy 9 đợt phát hành trái phiếu
Sau thông báo từ Ủy ban Chứng khoán, ngày 5/4, Tân Hoàng Minh lên tiếng cho biết tập đoàn đang làm việc với đơn vị tư vấn luật để rà soát lại các hồ sơ phát hành trái phiếu của 9 đợt phát hành như công bố huỷ bỏ của cơ quan quản lý.
Đồng thời, tập đoàn khẳng định các đợt phát hành trái phiếu thời gian vừa qua đều được tư vấn phát hành, tư vấn định giá và quản lý tài sản đảm bảo theo đúng trình tự quy định bởi các Công ty chứng khoán, ngân hàng uy tín trên thị trường. Trường hợp có đợt phát hành bị hủy bỏ, tập đoàn sẽ hoàn trả lại số tiền đã huy động cho khách hàng theo đúng quy định pháp luật.
Đầu năm nay, Tập đoàn Tân Hoàng Minh từng gây chú ý với vụ việc cọc gần 588,5 tỷ đồng sau khi tham gia phiên đấu giá lô đất 3-12 thuộc Khu đô thị mới Thủ Thiêm.
Tuy nhiên, Tân Hoàng Minh không phải là đơn vị duy nhất "ngậm trái đắng" do vi phạm quy định khi phát hành trái phiếu trong thời gian gần đây.
Cuối năm 2021, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước cũng đã công bố xử phạt ba công ty bao gồm VSETGROUP, Apec Group và VISecurities do sai phạm trong hoạt động phát hành trái phiếu.
Không nộp hồ sơ đăng ký với Ủy ban Chứng khoán, VSETGROUP bị phạt 600 triệu đồng.
Ngày 30/11/2021, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước ban hành quyết định xử phạt vi phạm hành chính đối với Công ty cổ phần Tập đoàn VSETGROUP.
Theo đó, từ 01/01/2020 đến 27/10/2021, VSETGROUP đã thực hiện chào bán trái phiếu của công ty ra công chúng thông qua phương tiện thông tin đại chúng và cho các nhà đầu tư không xác định với tổng giá trị hơn 208,6 tỷ đồng. Thế nhưng, công ty không nộp hồ sơ đăng ký các giao dịch này với Ủy ban Chứng khoán Nhà nước theo quy định tại Luật Chứng khoán năm 2019.
VSETGROUP đã bị xử phạt 600 triệu đồng do vi phạm hành chính trong lĩnh vực chứng khoán và thị trường chứng khoán. Công ty bị buộc phải thu hồi chứng khoán đã chào bán và đồng thời hoàn trả cho nhà đầu tư tiền mua chứng khoán hoặc tiền đặt cọc (nếu có) và tính thêm tiền lãi trong vòng tối đa 15 ngày kể từ ngày nhận được yêu cầu của nhà đầu tư.
VSETGROUP báo cáo đã ký hơn 670 hợp đồng mua bán trái phiếu từ 01/01/2020 đến 27/10/2021. Trong thời gian này, công ty liên tục công bố phát hành trái phiếu với lãi suất cao.
Năm 2020, VSETGROUP gây bất ngờ khi công bố phát hành 2.050 trái phiếu với tổng giá trị 163,750 tỷ đồng và mức lãi suất dao động từ 15,8% - 20,3%/năm.
Đến đầu năm 2021, doanh nghiệp này lại công bố phát hành 4.100 trái phiếu có tổng giá trị phát hành là 327,5 tỷ đồng với lãi suất dự kiến từ 13,5% - 17,55%/năm. Mức giá trái phiếu dao động từ 5 triệu – 1 tỷ đồng/ trái phiếu.
Apec Group phát hành chui trái phiếu với tổng giá trị hơn 500 tỷ đồng.
Ngày 06/12/2021, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước ra thông báo xử phạt 600 triệu đồng đối với Công ty cổ phần Tập đoàn Apec Group vì phát hành chui hơn 500 tỷ đồng trái phiếu.
Cụ thể, công ty cổ phần Tập đoàn Apec Group đã thông qua phương tiện thông tin đại chúng và cho các nhà đầu tư không xác định thực hiện chào bán trái phiếu Happybond.H.20.25.001 với trị giá 8,1 tỷ đồng trong năm 2020 và 16 trái phiếu khác với tổng giá trị 499,707 tỷ đồng trong giai đoạn từ 18/01/2021 đến 06/8/2021.
Tất cả các giao dịch trên đều không nộp hồ sơ đăng ký với Ủy ban Chứng khoán Nhà nước theo quy định Luật Chứng khoán năm 2019.
Sau khi bị điều tra, ngoài nộp phạt hành chính, Apec Group buộc phải thu hồi toàn bộ chứng khoán đã chào bán. Bên cạnh đó, công ty phải hoàn trả cho nhà đầu tư tiền mua chứng khoán hoặc tiền đặt cọc (nếu có) cộng thêm tiền lãi trong vòng 15 ngày kể từ ngày nhận được yêu cầu của nhà đầu tư.
Cuối năm 2020, doanh nghiệp này từng gây chú ý với kế hoạch huy động 3.000 tỷ đồng từ trái phiếu HappyBond với lãi suất tối đa lên đến 18%/năm, cao nhất trong nhóm trái phiếu bất động sản lúc bấy giờ. Dù vậy, kết quả vẫn không mấy khả quan khi công ty chỉ huy động được 8,1 tỷ đồng. Con số này nhỏ hơn nhiều so với kỳ vọng Apec Group đặt ra.
Trước đó, công ty cổ phần Đầu tư BG Group (tiền thân của Công ty Cổ phần Tập đoàn Apec Group) cũng đã bị Ủy ban Chứng khoán phạt hành chính với số tiền 90 triệu đồng vì thực hiện giao dịch mua 1.660.300 cổ phiếu IDJ từ ngày 26/7/2019 đến ngày 15/8/2019 nhưng không báo cáo Ủy ban Chứng khoán Nhà nước, Sở giao dịch chứng khoán Hà Nội về việc dự kiến giao dịch.
VISecurities bị phạt 250 triệu đồng do kinh doanh chứng khoán khi chưa được cấp giấy phép.
Ngày 01/12/2021, Công ty cổ phần Chứng khoán Quốc tế Việt Nam VISecurities bị Ủy ban Chứng khoán Nhà nước xử phạt 250 triệu đồng vì vi phạm hành chính trong lĩnh vực chứng khoán và thị trường chứng khoán.
Cụ thể, trong năm 2021, VISecurities đã cung cấp dịch vụ tư vấn hồ sơ chào bán trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ, đại lý lưu ký, chuyển nhượng trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ khi chưa được Ủy ban Chứng khoán cấp phép nghiệp vụ bảo lãnh phát hành.
Việc phát hành trái phiếu không tuân theo quy định pháp luật gây nên nhiều rủi ro cho các nhà đầu tư cũng như làm ảnh hưởng đến những doanh nghiệp hoạt động đúng luật. Vậy nên, Bộ Tài Chính đã tăng cường siết chặt quá trình kiểm tra, giám sát chặt chẽ các hoạt động phát hành trái phiếu và tiến hành xây dựng Dự thảo sửa đổi, bổ sung một số điều trong Nghị định 153 về phát hành trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ để nâng cao chất lượng trái phiếu trong thời gian tới.