Lãi suất tiền gửi giảm
Trong báo cáo thị trường tiền tệ mới phát hành, Chứng khoán VnDirect cho biết nhận thấy sự đảo chiều trong chính sách tiền tệ của Ngân hàng Nhà nước (NHNN).
Cụ thể, trong tháng 3/2023, NHNN đã đưa ra hai đợt giảm lãi suất điều hành, theo đó lãi suất tái chiết khấu giảm 1 điểm % xuống 3,5%/năm; lãi suất tái cấp vốn giảm 0,5 điểm % xuống 5,5%, lãi suất cho vay qua đêm của NHNN đối với các tổ chức tín dụng cũng giảm từ 7% xuống 6%/năm. NHNN cũng hạ trần lãi suất cho vay ngắn hạn bằng VND của các tổ chức tín dụng đối với một số lĩnh vực ưu tiên thêm 1 điểm % xuống 4,5%/năm và giảm lãi suất tối đa đối với tiền gửi VND kỳ hạn dưới 1 tháng và kỳ hạn từ 1 tháng đến dưới 6 tháng thêm 0,5 điểm %.
Theo VnDirect, lãi suất tiền gửi kỳ hạn 12 tháng của các ngân hàng thương mại (NHTM) đã giảm 0,5 điểm % so với mức đỉnh tháng 1, dao động từ 7,1% - 8,4%.
Nhóm phân tích kỳ vọng lãi suất tiền gửi sẽ tiếp tục giảm cho đến cuối năm 2023 do FED có thể kết thúc chu kỳ tăng lãi suất điều hành vào giữa năm 2023, qua đó giảm áp lực lên tỷ giá cũng như lãi suất của Việt Nam trong nửa cuối năm nay.
Cùng với đó, nhu cầu vay giảm do tăng trưởng kinh tế giảm tốc và thị trường bất động sản nhà ở ảm đạm, và (3) Chính phủ thúc đẩy đầu tư công, qua đó bơm thêm tiền vào nền kinh tế.
“Chúng tôi kỳ vọng lãi suất tiền gửi trung bình kỳ hạn 12 tháng (trung bình của cả ngân hàng tư nhân và ngân hàng quốc doanh) sẽ giảm thêm 50 điểm cơ bản xuống 7,0%/năm trong nửa cuối năm 2023”, Chứng khoán VnDirect cho hay.
Về tỷ giá, chỉ số đồng USD (DXY) giảm mạnh. Tính đến ngày 31/03/2023, DXY giảm xuống còn 102,5 điểm, giảm 2,7% so với trước khi Ngân hàng Silicon Valley (SVB) sụp đổ.
VnDirect cho rằng DXY giảm đã khiến tỷ giá USD/VND giảm 0,7% so với đầu năm xuống 23.471 VND/USD. Ngoài ra, NHNN đã tăng dự trữ ngoại hối thêm 4 tỷ USD kể từ đầu năm 2023.
Nhóm phân tích nhận định áp lực lên tỷ giá sẽ giảm trong quý II/2023 do FED có thể đưa ra các thông điệp ôn hòa hơn về chính sách tiền tệ tại cuộc họp vào tháng 5 tới bởi khả năng suy thoái kinh tế Mỹ gia tăng. Do đó, kỳ vọng tỷ giá USD/VND sẽ dao động trong khoảng 23.450 - 23.700 VND/USD trong quý II/2023.
Rủi ro đối với tỷ giá bao gồm áp lực lạm phát tại Mỹ tăng cao và kéo dài hơn dự kiến, kiều hối và vốn FDI sụt giảm mạnh hơn dự kiến trong bối cảnh kinh tế toàn cầu giảm tốc.
Lãi suất hạ nhiệt nhưng khó quay lại thời kỳ tiền rẻ
Theo các chuyên gia, Ngân hàng Nhà nước đảo ngược chính sách thắt chặt tiền tệ giúp hạ nhiệt lãi suất nhưng không có nghĩa thời kỳ tiền rẻ sẽ quay lại.
Ông Nguyễn Đình Duy, Giám đốc dịch vụ xếp hạng tín nhiệm và nghiên cứu của Công ty xếp hạng tín nhiệm đầu tư Việt Nam (VIS Rating), cho rằng "lạm phát của Việt Nam trong mức kiểm soát" là yếu tố quan trọng cho quyết định giảm lãi suất của nhà điều hành.
Lạm phát trong nước, thể hiện qua chỉ số giá tiêu dùng (CPI), đạt đỉnh vào tháng 1 và giảm liên tiếp hai tháng gần đây. Cấu phần lớn nhất làm tăng CPI là giá nhà và vật liệu xây dựng, cũng đã giảm trong tháng 3. Lạm phát xét trong ngắn hạn được kiềm chế ở mục tiêu 4,5%. Bên cạnh đó, cán cân thanh toán ngoại hối ở trạng thái ổn định, cũng ủng hộ cho việc điều chỉnh lãi suất điều hành.
Ông Duy cho rằng, trong bối cảnh này, môi trường tiền rẻ - lãi suất rất thấp và vay tiền dễ dàng - không thể lặp lại như 2021 và việc Ngân hàng Nhà nước giảm lãi suất 50 điểm là một hỗ trợ cho nền kinh tế.
Ngay sau lần điều chỉnh lãi suất điều hành vào 14/3, lãi suất vay mượn giữa các nhà băng ở kỳ hạn ngắn đã giảm nhanh. Các ngân hàng thanh khoản hạn chế có thể đi vay từ những nhà băng lớn thừa vốn với chi phí rẻ hơn trước. Theo đó, chuyên gia của VIS Rating nhận định nhóm ngân hàng nhỏ có lượng tiền gửi thấp và chi phí vốn cao sẽ hưởng lợi nhiều nhất.
Bên cạnh đó, việc giảm trần lãi suất huy động dưới 6 tháng, theo ông Nguyễn Đình Duy, là giải pháp hành chính làm giảm lập tức lãi suất huy động kỳ hạn ngắn. Cụ thể, các nhà băng đã đồng loạt hạ lãi suất dưới 6 tháng từ 6% về 5,5% một năm từ 3/4.
Tuy nhiên, kỳ hạn huy động từ 6 tháng trở lên (không bị áp trần lãi suất) trên thực tế mới là quan trọng với nguồn vốn của ngân hàng. Các nhà băng thường cho vay dài hạn nên cũng cạnh tranh hơn trong việc huy động kỳ hạn từ 6 tháng trở lên.
Việc giảm lãi suất huy động tập trung ở kỳ hạn ngắn theo chuyên gia, cũng chưa thể tác động ngay đến lãi suất cho vay. "Cần thời gian thẩm thấu khi lãi suất huy động ngắn hạn giảm, đồng thời ngân hàng đảm bảo được thanh khoản và giảm lãi suất huy động kỳ hạn dài", ông Duy nói.
Hiện tại, nhiều nền kinh tế đều cảnh báo lạm phát tiếp tục tăng và họ có xu hướng thắt chặt tiền tệ. Tại Mỹ, các ngân hàng gặp khó khăn, nước này vẫn phát ra thông điệp cứng rắn để kiểm soát lạm phát.
Giảng viên cao cấp đại học Fulbright, ông Nguyễn Xuân Thành, chung nhận định tại một hội thảo gần đây, lãi suất từ nay đến cuối năm sẽ tiếp tục giảm, có thể hạ xuống tối đa thêm 1% nữa và sẽ có tính trồi sụt chứ không hẳn theo đà giảm và khó có thể trở lại mức 7,5% kể cả trong những năm tới.
Theo ông Thành, thời kỳ tiền rẻ đã qua và chúng ta buộc phải sống trong mặt bằng lãi suất cao hơn. Đừng mong lãi suất sẽ quay lại mức thấp như giai đoạn 2020 - 2021.